Uykusuzluk çocuklarımızın öğrenme yeteğini ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyebileceğinden ebeveynler olarak en önemli görevlerimizden biri çocuklarımızın ihtiyacı olan uykuyu almalarını sağlamaktır.
Ortalama olarak okul öncesi çağındaki bir çocuk 11 saat gece uykusuna ihtiyaç duyar. Evet, sandığımızdan daha uzun bir süre! Bu demektir ki çocuğunuz sabah 7:30’da okul servisini yakalamak için uyanırsa akşam 20:30’da uyumuş olmalıdır.
Uyku öncesi ritüeli önemlidir!
- Okul öncesi çağındaki çocuğunuz sabahları uyanmakta zorluk çekiyorsa her sabah aynı saatte kaldırmaya çalışın. Böylece vücudu bu saatte uyanmaya alışır, gece de daha erken bir saatte yatabilir. Çocuklar düzeni severler, rituellerden ve rutinden hoşlanırlar. Okul çağındaki çocukların bile bir uyku öncesi ritueline ihtiyaçları vardır. Çocuğunuza uyku öncesi ritueli yapmanız daha rahat uykuya geçmesini sağlar. Bu yaş grubunun ritueli tabii ki bir bebeğinden farklı olmalıdır.
- Henüz bir uyku öncesi ritüeliniz yoksa oluşturmanızı öneririm. Bu ritüel seçeceğiniz 3-4 aktiviteden oluşabilir (banyo, diş fırçalama, ertesi gün okula giyilecekleri hazırlama, pijamaları giyme, kitap okuma gibi). Her gece aynı sırada bu aktiviteleri yaptığınız zaman çocuğunuzun da uyum sağladığını, hatta bu zamanın iple çektiği bir saat olacağını gözlemleyebilirsiniz. Ayrıca aşağıdaki noktalara da dikkat etmeniz fayda sağlayacaktır:
- Uykuya gitmeden 1 saat öncesinde tablet ve akıllı telefonlarla çocuğunuzun etkileşimini bitirmeniz gerekir. (Bu cihazların ürettiği ışık uykuyu getiren melatonin hormonunun salgılanmasını negatif etkiler, bu da çocukların uykuya geçişini zorlaştırır).
- Çocuğunuzun akşamüstü dışarda oksijen almasını ve enerjisini attırmak uykuya geçişini olumlu etkiler. Eğer ödevi varsa bu zor olabilir ama 30 dakika dışarda geçirilecek zaman çocuğunuzun daha kaliteli bir uyku uyumasını sağlayacaktır.
- Uykuya geçişten 1 saat öncesinden hareketli aktivitelere son vermek gerekir. Aşırı hareketlilik çocuğunuzun uykuya geçmek istememesine sebep olur.
- Yatma saatinden önce puzzle, kitap okuma, lego yapma gibi sakinlik içeren aktiviteler yapmanızı öneririm.
Okul dönemi ile birlikte uyku düzenini tekrar kurmak için ne yapılabilir?
Yaz döneminde çocuklarımız tatil ve günlerin uzaması ile birlikte gece geç yatıp, sabah da geç kalkmaya alışırlar. Bu durum okulların açılması ile birlikte çocuklarımızı yorgun düşürebilir. Bu dönemde eski düzeni yakalamak önemlidir. Peki düzeni tekrar kurmak için neler yapılabilir?
1. Yöntem: Gece yatış saatini kademeli olarak öne çekin. Örneğin çocuğunuz tatil zamanı 23:00’de uyumaya alıştı ve okullar açıldığı için 21:00 gibi uyumuş olmasını istiyorsunuz yatış saatini kademeli olarak öne çekin.
- 1. ve 2. gün: 22.30
- 3. ve 4 .gün: 22.00
- 5. ve 6. gün: 21.30
- 7. ve 8. gün: 21.00
Hedeflediğiniz saatte uyumasını sağlayabilmek için gece yatış ritueline de yarım saat önceden başlamaya önem verin ki çocuğunuz kendini uykuya hazırlayabilsin.
2. Yöntem: Tek seferde hedeflediğiniz saatte uyutmaya çalışmak. (öncelikle kademeli olarak saati öne çekmeyi denemenizi öneririm eğer başarılı olamazsanız bu metodu deneyin). Örneğin 23:00’de uyuyan çocuğunuzu 21:00’de uyutmuş olmayı ve bunu bir gecede başarmayı hedefliyorsunuz. Çocuğunuz eğer gündüz öğlen uykusu yapıyorsa o gün uykudan erken kaldırın ya da gündüz hiç uyumasın ki bu sayede gece yatış saatini öne çekebilin.
Unutmamalıyız ki iyi dinlenmiş bir çocuk okulda çok daha başarılı olur. Uyku süresinin bir saat bile azalmasının çocukların dikkat, konsantrasyon, öğrenme ve hafıza becerilerinde ölçülebilir belirgin azalmalara yol açtığı yapılan araştırmalarla da kanıtlanmıştır. Bu sebeple yeni okul dönemi başlamış çocuklarımızın mümkün olduğunca ihtiyacı olan uykuyu almalarını sağlamaya çalışmalı, uyku öncesi rituelini yapmalı, erken yatmasını sağlamalıyız.