Oyuncaklar, yaklaşık 6. aydan itibaren önem kazanmaya başlar. Ancak, bunlar çocuğun kontrol edebileceği, iletişim kurabileceği ve ona bir anlam ifade edebilecek nitelikte olmalıdır. Evde yaygın olarak kullanılan nesneler, aletler, mutfak gereçleri ve makineler, büyüklere ait oldukları için özellikle ilginçtir. Ev yapmak için kullanılan oyuncaklar, doldurulup boşaltılabilen kaplar, çocuğun aktif kontrolünü gerektirir ve tepe, orta, küçük, büyük, daha büyük, en büyük gibi ilişkileri öğrenmesine yardımcı olur. Çoğu uzman farklı büyük ve biçimlerdeki küplerin en iyi oyuncaklar olduğunu Kabul etmektedir.
Okul öncesi dönemde, yönlendirici ve sembolik düşsel oyunlar özel bir önem taşır. Tahta küplerle şato inşa etmeye çalışan çocukları düşünün. Yetişkinler için sadece bir oyun ve eğlence olarak algılanırken, çocuklar, aynı zamanda bu oyun içerisinde matematiksel kavramlarla ilgili sağlam bir temel geliştirir: “Bu parçaların yarısı bize yeter.”, “Oturma odası kare değil, dikdörtgen olmalı.” Yine önemli bir kavram olan neden-sonuç ilişkisi de devrededir: “O kuleyi çok yüksek yapma, yoksa devrilir.”
Küplerle oynayan çocuklar mekanın göreceliği konusundaki şemalarını da değiştirir ve geliştirirler: “Bu küple öbür ikisini nasıl birleştiririm?” Bu oyunun gelişime yardımcı olduğu diğer şemalar büyüklük, simetri ve orantı, denge, istikrar ve yerçekimidir.
Başkalarıyla düşsel oyunlara girmek, çocukların zihinsel çerçevelerini geliştirmesini, kendi zihinlerinin dışına çıkmasını, dili kullanma egzersizleri yapmasını ve diğer değerler ve görüşler hakkında bilgi edinmesini sağlar.
4-5 yaşlarındaki erkek ve kız çocuklar için basit marangozluk araçları, tahtalar, büyük çiviler ve kilitler, algısal ve motor bağlantıların kurulması açısından mükemmel malzemelerdir. Motor kalıpların tekrar tekrar tecrübe edilmesi gerekir. Örneğin; araç ve gereçlerin kullanılması, kesmek, yumuşak bir topu atmak ve tutmak, parmak ya da beden hareketlerini taklit ederek oyunlar oynamak…
Çocuğunuza kendi oyununu kurması için zaman tanıyın. Müdaheleci ebeveynler, çocuğun kendine özgü zihinsel kalıplar geliştirmesini engelleyebilir.
Anne-babaların çocuklarına herşeyi sunma istekleri cömert duygularından kaynaklanır. Ancak çok sayıdaki oyuncak çocukların yaratıcılığını engeller. Çocuğunuzun oyuncakları ve dağınıklığı azaldıkça ilgisi ve oyuna dalabilme kapasitesi artar. Çok oyuncak ise, çocuğun bunalmasına neden olur.
Yaratıcılık nesnelerde değildir; çocukların hayal kurmalarını harekete geçmelerini ve tasarlamarını sağlayan şey esnekliktir. Bu esneklikte, sabit oyuncaklar ile basit oyuncaklar arasındaki farktır.
Kostümler, kumaşlar, tüller, şapkalar ve aksesuarlar harika oyun araçlarıdır ve her çocuğun oyuncakları arasında bulunmalıdır. Çay takımları, tahta hayvanlar, kamyonlar, bloklar, beştaş, mikado, kuklalar, kutu oyunları, dama, satranç.
Aktif oyunlara teşvik eden oyuncaklar: bisiklet, top, paten, salıncak, kaykay, tırmanma ipi, atlama ipi, denge aleti, basketbol potası, kızaklar, bilyeler.
HANGİ YAŞTA HANGİ OYUN VE OYUNCAKLAR
3-5 yaşları arasında
Fantezi keşfetmeye yönelik oyuncaklar (evcilik, okul oyunları, bebekler, mutfak ve muayene aletleri, tahta bloklar vb.)
Dil gelişimine yönelik oyuncaklar (renkli tuşları olan piyano, müzik ve öykü kasetleri, kuklalar gibi)
Aritmetiğe hazırlayan oyunlar ve oyuncaklar (resim ve sayı eşleme oyunları; domino, kızmabirader, sayı kartları vb.)
Motor gelişimine yönelik oyunlar ve oyuncaklar (top, basit marangozluk aletleri, tahta bloklar)
Yaratıcı anlatıma yönelik oyunlar ve oyuncaklar (parmak boyası, kağıt hamuru, suluboya ya da pastel boyalarla resimler, oyun hamurları, boş kutular, tüller, kumaşlar vb.)
6-8 yaşları arasında
Toplumsal gelişim ve işbirliği ile ilgili (top, seksek, dama, minyatür arabalar)
Bilişsel beceriler ve algısal hareket becerilerini sağlayan (maketler, yap-boz oyunları)
Yaratıcı anlatıma yönelik oyunlar ve oyuncaklar (parmak boyası, kağıt hamuru, suluboya ya da pastel boyalarla resimler, oyun hamurları, boş kutular, tüller, kumaşlar, sessiz sinema gibi)
Oyun, çocuğun dilidir. Sadece eğlenmek için geçirilen zaman değildir. Çocuğun ruhunun yansımasıdır. Anlam ve önem doludur . Oyuncaklar da ifade sembolleridir. Oyun becerisi, çocukluk döneminin en önemli gelişimlerinden birisidir. Biz oyun terapistleri, oyun terapisiyle çocuğa güvenli bir alan yaratarak, çocuğun duygusal gelişimini destekler, içindeki yaratıcı gücü harekete geçirerek, kendini ifade etme becerilerini geliştirerek, yaşadıkları sorunlara çözüm üretebilmeleri ve yeni davranış paternleri geliştirebilmeleri için olanaklar ve fırsatlar sunarız.
Kaynak: M. Jane Healy, ”Çocuğunuzun Gelişen Aklı”