“Geç yatırırsan, geç kalkar”
“Gündüz enerjisini atamamış bu çocuk”
Tanıdık mı geldi? Demek siz de kortizol kurbanısınız. Daha doğrusu çocuğunuz kurban ama bunu fark edemeyecek kadar küçük henüz.
Çocuğunun sabah çok erken kalktığını veya gecenin bir yarısında sanki sabaha kadar deliksiz uyumuş gibi kalkıp oyun oynamak istediğini ve hatta koridorda arabalarını bir uçdan bir uca, içinde bitmek bilmeyen bir enerji deposu varmış gibi sürdüğünü söyleyen anne-babaların etraflarından duyduğu tipik iki cümle.
Siz de bu anne babalardan biriyseniz, yüksek ihtimalle önerileri dinlemiş, söylenenleri denemiş ve çoğu zaman işe yaramadığını ya da yarasa bile en fazla bir-iki gece işe yaradığını fark etmişsinizdir.
‘Bazı çocuklar uykuyu sevmez’ dediğinizi duyar gibiyim. Her bebek ve çocuk birbirinden farklıdır. Bazı çocuklar uzmanların belirlediği günlük ortalama uyku sürelerinden daha az ya da daha fazla uyuyabilirler. Ancak sabah çok erken kalkma – 6:00’dan önceki kalkmaları çok erken kalkma olarak nitelendiriyorum – veya gece uyanıp belirli bir süre ayakta kalma mizaçla ilgisi olmayan bir uyku düzeni bozukluğudur.
Bebeklerde ve çocuklarda, uyku apnesi gibi tıbbi sorunlara bağlı olmayan, sabah erken kalkma ve gece uzun sure uykuya dalamama, Kortizol adı verilen bir hormonun etkisinden kaynaklanmaktadır. Kortizol, böbrek üstü bezlerinin salgıladığı, bir stres hormonudur ve adrenalin gibi etki gösterir. Aşırı yorgun olduğunuz gecelerde, yatağa yatmanıza rağmen uykuya geçememenize anlam veremediğinizde vücudunuzun kortizol hormonunun etkisinde olduğunu söyleyebilirim.
Bazı bebekler ve çocuklar yorgunluğa diğerlerine göre daha hassastır. Dolayısıyla da farklı yorgunluk seviyelerinde kortizol’ün etkisine girerler. Mesela, ikiz bebeklerden biri gündüz yapılan aynı aktivite sonucunda gece mışıl mışıl uyurken, diğeri nerdeyse bütün geceyi ayakta geçirebilir.
Kortizol’ün etkisini azaltmanın yolu, yorgun bedeni dinlendirmektir. Erken kalkan bebeğinizi gece yatırma saatinizi en az otuz dakika daha öne aldığınızda, ilk bir iki gün işler daha sarpa sarıyormuş gibi hissetseniz de iki-üç hafta gibi bir sürede uyku süresindeki düzelmeyi göreceğinizi söyleyebilirim. Otuz dakika erken derken gece 21:00’den önce yatan bebekler ve çocuklar için bu sürenin geçerli olduğunu belirtmeden geçmemeliyim. Zira ülkemizde çok daha geç yatırılan bebekler ve çocuklar olduğunu duyuyor ve biliyorum.
Peki bebeğiniz veya çocuğunuz daha erken uyumuyorsa o zaman ne mi yapacaksınız? Haftaya bu konuyu ele alıyor olacağım…