Uyku gerilemesi, bir bebek sahibi olmayanların, muhtemelen, daha önce hiç duymadıkları bir kavramken, bebeklerindeki uyku problemlerinden dolayı kendileri de uykusuzluktan yorgun düşmüş ebeveynlerin ise büyük korkusu. Özellikle uyku düzenini oluşturmuş ve kendi kendine uyumayı öğrenebilmiş bir bebekse, bu korku, tekrar eski günlere dönmeyi hatırlatıyor. Bu yazı başlığıyla ilgilenen pek çok ebeveyn, eminim ki şu soruları soruyordur: “Bebeğim nasıl uyuyacağını daha önce öğrenmiş olduğu halde, nereden çıktı şimdi bu? Peki bebeğimin uyku düzenini yeniden oluşturmak için ne yapmalıyım?” Bu sorulara sağlıklı yanıtlar bulabilmek için öncelikle uyku gerilemesi nedir, ona bakalım.
Uyku gerilemesi, gece boyunca mışıl mışıl uyuyan bebeğinizin, ortada hiçbir problem yokken (hastalık, diş çıkarma ya da saat farklarıyla ilgili değişiklikler gibi) geceleri uyanmaya başlamasının ya da gündüz uykularının kısalmasının nedenidir. Burada sizleri rahatlatabileceğini düşündüğüm şey ise bu durumun geçici olduğunu bilmeniz. Uyku gerilemesi, ortalama 1 hafta içerisinde sonlanır. Ayrıca bunun bebeğinizin sağlıklı gelişiminin bir parçası olduğunu bilmeniz sizi sakinleştirebilir 🙂 . Çünkü uyku gerilemesinin yaşandığı dönemler, bebeğinizin zihinsel ve bedensel gelişimindeki kilometre taşlarıdır. Burada 4. ay, 8. ay, 12. ay, 18. ay ve 24. aylardan bahsediyorum.
4. Ay: Bu dönemde yaşanan uyku gerilemesi en zorudur. 4. aydan sonra “nereye koyarsan koy uyuyan, top patlasa uyanmayan” bebeğiniz artık eski bebeğiniz değildir. Bunun yerini daha sık bölünen gece uykuları ve daha kısalan gündüz uykuları alır. 4. aydaki gerileme, diğer aylardaki gerilemelerden farklıdır. Artık eski düzene dönülmez. Bunun nedeni bebeklerin uyku döngülerinde yaşanan değişikliklerdir. Bu aydan sonra bebeklerin uyku döngüleri yetişkinlerin uyku döngülerine benzemeye başlar. Yani uyku döngüleri arasındaki geçişlerde kısa uyanmalar başlar ve kendi kendine uyuma becerileri yoksa uykuları kısalır. (Daha detaylı bilgi için Uykunun Döngüleri blog yazımı okuyabilir ya da Dördüncü Ay Kabusu başlıklı videoyu izleyebilirsiniz)
8.-10. Ay: Bu dönem bebeğinizin ayakta durma becerisini kazanacağı dolayısıyla eskisine göre daha büyük bedensel yorgunluk yaşayacağı anlamına geliyor. Bu dönem aynı zamanda bebeğinizin ayrılık kaygıları yaşayacağı ilk dönem olabilir. Banyoyu kullanmak için onun yanından birkaç dakikalığına ayrılmanız bile büyük çığlıklar koparmasına neden olabilir. Bu ayrılık korkusunun kendisini en güçlü biçimde gösterdiği zaman ise uyku zamanlarıdır.
12. Ay: Ve bebeğiniz artık yürüyor! (Tabi bu aydan önce ya da sonra yürüyen bebekler de olabilir). Bu aydan sonra bebeğiniz uykuya dalarken, önceki aylardan daha az mızmızlanırlar ve daha kolay uykuya geçerler. Öğlen uykularını az uyumaya ya da hiç uyumamaya başlarlar. Hatta bu belirtilerden dolayı pek çok ebeveyn, bebeklerinin tek uykuya geçmek için artık hazır olduklarını düşünürler. Ancak bebekler 15-18. aylarda tek uykuya geçerler.
18. Ay: Bu dönem bebeğinizin kelimeleri kavramak, yön duygusunu kazanmak gibi becerilere sahip olacağı, dünyayı keşfedeceği bir dönem. 🙂 Bu dönemde tehlikelerden uzak kalması için ona destek olurken uyku rutinleri konusundaki ısrarınızı sürdürmeye devam edin.
24. Ay: Bu dönem için yapmanız gereken en önemli şey bebeğinize karşı net olmanız. Uyumamak için, özellikle gündüz uykularında, birçok bahane sunacaklardır ancak bebeklerin bu yaşta hala gündüz uykusuna ihtiyacı olduğunu söyleyerek mutlaka uyuması gerektiğini söylemelisiniz.
Uyku gerilemesi dönemlerini böyle alt alta sıralanmış olarak görünce ne kadar çok olduklarını düşünüp endişeye kapılabilirsiniz. Sakin olun! 🙂 Çok olsalar da uzun süreli değiller. 4. aydaki uyku gerilemesi dışında bütün gerileme dönemleri birkaç gün içinde geçer. Sabırlı olmaya çalışın. Geçici çözümler bulmak adına yani bir an önce uyutabilmek için sağlıklı olmayan uyku alışkanlıklarından ve rutinlerden uzak durun (sallamak, memede uyutmak, kucakta uyutmak vb.). Bu olağanüstü dönemlerde bebeğinizi de sakinleştirmek için olağan rutinlerinize devam edin. Beyaz gürültüyü tekrar kullanabilirsiniz. Bu süreçlerin hemen akabinde ise bebeğinizin kendi başına uyumasını sağlamaya çalışmalısınız. Bir kere bebeğiniz kendi başına uyumayı öğrendiğinde sonraki uyku gerilemesi dönemlerinde de bunu kolaylıkla hatırlayacak ve gerçekleştirecektir.